این روزها پروبیوتیک بحث بسیار داغی می‌باشد مخصوصاً برای افرادی که از سندروم روده تحریک پذیر رنج می‌برند. سندروم روده تحریک پذیر یک بیماری مزمن می‌باشد که باعث دردهای شکمی و تغییر در عادات روده‌ای می‌شود. افراد بسیاری از پروبیوتیک‌‌ها به این امید استفاده می‌کنند تا با متعادل کردن باکتری های روده بتوانند این مشکل را برطرف کنند. این مقاله به بررسی آخرین تحقیقات بر روی پروبیوتیک‌ها و اثر آن بر سندروم روده تحریک پذیر می‌پردازد.

سندروم روده تحریک پذیر چیست؟

سندروم روده تحریک پذیر یک بیماری مزمن می‌باشد که به وسیله‌ای دردها و ناراحتی های شکمی همچنین نفخ، گاز، اسهال و یبوست مشخص می‌شود. این مشکل ۷ تا ۲۱ درصد از افراد سراسر دنیا تحت تاثیر قرار داده است و در غرب خانم ها ۳ برابر بیشتر نسبت به آقایان دچار این بیماری می شوند اما چنین تفاوتی میان خانم‌ها و آقایان در آسیا وجود ندارد. (1, 2, 3)

دلیل اصلی ابتلا به سندروم روده تحریک پذیر ناشناخته می‌باشد. با این وجود احتمال داده می‌‌شود که این مشکل به خاطر عفونت ویروس، فعل و انفعال روده و مغز، رشد بیش از حد باکتریایی، حساسیت به غذاها، سوء جذب کربوهیدرات و التهاب روده‌ای می‌باشد. خوردن بعضی غذاهای مشخص می‌توانند باعث تحریک نشانه‌های این بیماری شود و استرس می ‌تواند این نشانه‌ها را بدتر کند. (4)

هنگامی که شما درد‌‌های شکمی برای حداقل یک روز در هفته به مدت سه ماه دارید و همچنین حداقل دو نشانه از این بیماری مانند درد‌های مربوط به حرکات روده‌ای یا تغییر در رنگ مدفوع را مشاهده کردید سندروم روده تحریک پذیر تشخیص داده خواهد شد. (6)

همچنین۴ زیرمجموعه از سندروم روده تحریک پذیر وجود دارد که مربوط به نوع خروج مدفوع می‌باشد و اغلب با یکی از این چهار نشانه مواجه می‌شوید:

1. اسهال طولانی مدت
2. یبوست طولانی مدت
3. تناوب میان یبوست و اسهال
4. نامشخص، برای آن دسته از افرادی که در هیچ کدام از دسته‌های بالایی قرار نمی‌گیرند.

درمان تمام زیر مجموعه‌های مربوط به سندروم روده تحریک پذیر با استفاده از دارو، رژیم و بهبود سبک زندگی، لاکتوز و استفاده از پروبیوتیک‌ها امکان پذیر است.

 

خلاصه: سندروم روده تحریک پذیر یک بیماری مزمن می‌باشد که به وسیله دردهای شکمی و تغییر در مدفوع تشخیص داده می‌شود. دلیل اصلی ابتلا به این بیماری تاکنون مشخص نشده است اما از عوامل مرتبط به این بیماری می‌توان فعل انفعال مغزی و رشد بیش از حد باکتری‌ها ، عفونت، التهاب و حساسیت اشاره کرد.

 

پروبیوتیک ها چه هستند؟

سیستم گوارش بدن ما دارای باکتری های مفید بسیار زیادی می باشد که این باکتری ها نقش حیاتی در سلامتی ما ایفا می کنند. با این وجود بنا به دلایل مختلفی باکتری‌های دستگاه گوارش ممکن است از حالت تعادل خارج شوند که این امر باعث می ‌شود باکتری های موضوع تکثیر پیدا کنند.(7, 8)

پروبیوتیک ها باکتری ‌های زنده یا تخمین شده موجود در غذاها و مکمل ها می باشند. پروبیوتیک‌ ها بسیار ایمن و مشابه باکتری های دستگاه گوارش می باشد که سودمندی های بسیار زیادی برای سلامتی ما ایجاد می کنند. افراد از پروبیوتیک ها برای بالا بردن سلامتی و تعادل در باکتری های دستگاه گوارش استفاده می کنند.پروبیوتیک ها برای شما فواید بسیار زیادی دارد که از جمله آنها می توان به کمک به کاهش وزن ، بهبود سلامت قلب ، بهبود گوارش و بالا بردن سیستم ایمنی بدن اشاره کرد.

برخی از غذاهای رایج حاوی پروبیوتیک ماست ، ساور کراوت (کلم رنده شده و آب پز با سرکه)٬ تمپه (خوراک اندونزیایی)٬ کیمچی (خوراک کره‌ای) غذاهای حاوی مخمر می باشد.(8, 9)

خلاصه: پروبیوتیک ‌ها باکتری‌های زنده و یا مخمرهایی هستند که افراد برای حفظ تعادل باکتری ها به صورت طبیعی و محافظت از بدن استفاده می کنند.از منابع رایج پروبیوتیک ها می توان به ماست ، غذاهای حاوی مخمر ها و مکمل ها اشاره کرد.

 

پروبیوتیک ها دربرابر سندروم روده تحریک پذیر چگونه عمل می کنند؟

اخیراً تحقیقات بسیار زیادی انجام شده که به بررسی چگونگی مصرف پروبیوتیک‌ها برای درمان و مدیریت سندروم روده تحریک پذیر پرداخته است.

نشانه‌های سندروم روده تحریک پذیر به برخی تغییرات مشخص در باکتری‌های دستگاه گوارش مربوط است. برای مثال افرادی که از سندروم روده تحریک پذیر رنج می‌برند مقدار پایینی از لاکتوباسیل و بیفیدوباکتر و همچنین مقدار بالایی ازاسترپتوکوکوس، اشریشیا کلی و کلستریدیوم که باکتری‌های مضر هستند در روده خود دارند. (7, 9)

علاوه بر این تا ۸۴ درصد از بیماران سندروم روده تحریک پذیر تجربه رشد بیش از حد باکتری‌ها را در روده کوچک دارند که منجر به بسیاری از دیگر نشانه‌ها می‌شود.

با این وجود آیا که این تغییر علت یا نتیجه سندروم روده تحریک پذیر است نا مشخص می‌باشد. همچنین مصرف داروهای مشخص برای درمان نشانه‌های سندروم روده تحریک پذیر می‌تواند باعث صدمه دیدن باکتری‌های سالمی شود که در روز زندگی می‌کنند. تغییر در باکتری‌های دستگاه گوارش نشانه‌های سندروم روده تحریک پذیر را به وسیله افزایش التهاب، افزایش حساسیت به گازهای روده، کاهش عملکرد دستگاه ایمنی و تغییر در حرکت‌های گوارشی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. (7, 11)

پروبیوتیک ها به منظور بهبود علائم سندروم روده تحریک پذیر پیشنهاد می‌شود تا(10):

• از رشد باکتری‌های موضوع جلوگیری کنند
• کمک به مبارزه با التهاب
• آهسته کردن حرکت مدفوع
• کاهش گاز تولیدی به وسیله متعادل کردن باکتری‌های دستگاه گوارش
• کاهش حساسیت روده به تولید گاز

با این وجود تمامی پروبیوتیک‌ها مانند یکدیگر نیستند. در حقیقت کلمه پروبیوتیک باکتری و مخمر‌های بسیار متفاوتی را پوشش می‌دهد. بنابراین تاثیر آنها بر سلامتی به نوع پروبیوتیک بستگی دارد.

خلاصه: برهم خوردن تعادل باکتری‌های دستگاه گوارش ممکن است باعث ایجاد سندروم تحریک پذیری روده شود. پروبیوتیک‌ها به حفظ تعادل باکتری‌ها به چندین روش از جمله جلوگیری از رشد باکتری‌های مضر ، کاهش التهاب و آهسته کردن گوارش به شما کمک می‌کنند.

 

آیا پروبیوتیک باعث بهبود نشانه های سندروم روده تحریک پذیر می شود ؟

بررسی جامعه انجام شده در سال ۲۰۱۶ نتیجه گیری کرد که چگونگی تاثیر پروبیوتیک‌ها در درمان سندروم روده تحریک پذیر مشخص نمی‌باشد.

با این وجود مطالعات انجام شده حاکی از آن است که برخی از پروبیوتیک‌های مشخص این پتانسیل را دارند تا نشانه های مشخصی را مورد هدف قرار دهند.نشان داده شده است که خانواده پروبیوتیک‌های بیفیدوباکتر، لاکتوباسیل و ساکارومیسس وظایف خاصی را بر عهده دارند. (10, 11)

بهبود کلی نشانه ها

در بررسی انجام شده توسط انجمن رژیم غذایی بریتانیا، ۲۹ مطالعه بهبود کلیه نشانه‌ها را بررسی کردند و ۱۴ مورد از این مطالعات نتایج مثبتی از ده پروبیوتیک متفاوت را نشان داد. (12)

به عنوان مثال یک مطالعه، ۲۱۴ بیمار مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر را با استفاده از پروبیوتیک لاکتوباسیل پلنتاروم درمان کرد. بعد از چهار هفته ۷۸ درصد از بیماران از این پروبیوتیک در بهبود نشانه‌های این بیماری به خصوص آنهایی که درد شکمی و یا نفخ داشتند جواب فوق العاده‌ای گرفتند.این یافته ها در یک مطالعه انجام شده در لهستان نیز تایید شد. (13, 14, 15)

مطالعه انجام شده در آلمان از پروبیوتیک مایعی به نام پرو سیمبیو فلور استفاده کردند که نتایج امید بخشی برای آنها به دنبال داشت. در این مطالعه ۲۹۷ بیمار در مدت ۸ هفته درمان شدند و ۵۰ درصد کاهش در نشانه‌های عمومی مانند دردهای شکمی را تجربه کردند. (16)

سیمپرو یک پروبیوتیک می‌باشد که بر روی ۱۸۶ بیمار در انگلستان آزمایش شد. بعد از انجام این آزمایش مشاهده شد که نشانه‌های مربوط به این بیماری بعد از ۱۲ هفته درمان به شدت کاهش پیدا کرده بود. (17)

در حالی که برخی از نتایج امید بخش می‌باشد اما تناقضی در میان مطالعات وجود دارد. علاوه بر این مطالعات کمی در این باره صورت گرفته است پس نیاز به مطالعات بیشتری می باشد تا بتوان این نتایج را تایید کرد.

خلاصه: تحقیقات مقدماتی برای ده پروبیوتیک نشان می‌دهد که پروبیوتیک‌ها به بهبود نشانه‌های سندروم روده تحریک پذیر کمک می‌کند. با این وجود نتایج به دست آمده متناقض می‌باشد و برای نتیجه گیری دقیق انجام تحقیقات بیشتر ضروری است.

دردهای شکمی

دردهای شکمی یکی از نشانه‌های کلیدی سندروم روده تحریک پذیر می‌باشد. این درد معمولاً در پایین یا کل شکم می‌باشد و بعد از حرکت مدفوع فروکش می‌‌کند. (11)

هفت نوع پروبیوتیک در بهبود دردهای شکمی نقش دارند. مشخص شده است که پروبیوتیک پلانتاروم در مقایسه با مصرف پلاسیبو باعث کاهش دردهای مداوم و شدید شکمی می‌شود.

یک مطالعه مخمر اس سرویزیا که همچنین به نام لسافر شناخته می‌شود را مورد بررسی قرار داد. بعد از ۸ هفته درمان ۶۳ درصد از افراد حاضر در گروه مصرف کننده پروبیوتیکو ۴۷ درصد از افرادی که پلاسیبو مصرف کرده بودند به طور قابل ملاحظه‌ای درد آن‌ها کاهش پیدا کرده بود. (19)

در یک مطالعه دیگر افراد حاضر محلول پروبیوتیک بیفیدوم، لاکتیک، اسیدوفیلوس و کازئی را به مدت ۸ هفته مصرف کردند. ۶۴ درصد افراد شرکت کننده در این تحقیق کاهش درد را تجربه کردند. (20)

خلاصه: دردهای شکمی نشانه اصلی سندروم تحریک پذیری روده می‌باشد. مشخص شده است که هفت پروبیوتیک به کاهش درد کمک می‌کند. با این وجود تحقیقات بیشتری برای تایید این نتایج مورد نیاز است.

 

نفخ و گاز

تولید بیش از حد گاز و افزایش حساسیت می ‌تواند باعث نفخ و گاز ناخوشایند در سندروم روده تحریک پذیر شود. یک بررسی انجام شده در سال ۲۰۱۶ مشخص کرد که تنها دو مطالعه انجام شده نشان دادند که پروبیوتیک‌ها به طور ویژه باعث کاهش نفخ می‌شوند و تنها یک مطالعه کاهش مقدار گاز را نشان داد. (22)

نشان داده شد که پروبیوتیک پلانتاروم در مقایسه با مصرف پلاسیبو باعث کاهش نفخ می گردد. در یک مطالعه دیگر با استفاده از نوشیدنی میوه گل رز به همراه سوپ جو حاوی مخمر پلانتاروم باعث درمان بیماران شد. گروهی که از پروبیوتیک‌ مصرف کرده بودند مقدار گاز به طور قابل ملاحظه ‌ای کاهش پیدا کرده بود و همچنین هر دو گروه حاضر در مطالعه (گروه مصرف کننده پروبیوتیک و گروه مصرف کننده پلاسیبو) کاهش دردهای شکمی را تجربه کردند.

همچنین در تحقیقی دیگر شرکت کنندگانی که از سندروم روده تحریک پذیر رنج می‌بردند بعد از ۸ هفته و با مصرف مکمل پروبیوتیک حاوی لاکتیک، اسیدوفیلوس، بالگاریکوس و ترموفیلوس کاهش نفخ و دردهای شکمی را تجربه کردند. (23)

اگر شما از نفت و گاز‌‌های شکمی رنج می‌برید پس مصرف یکی از این پروبیوتیک‌ها ممکن است باعث بهبود این موارد شود

خلاصه: تحقیقات نشان می‌دهد که پروبیوتیک پلانتاروم باعث کاهش درد‌های شکمی ناشی از نفخ و گاز می‌شود.

اسهال

تقریباً ۱۵ درصد از افرادی که از سندروم روده تحریک پذیر رنج می‌برند عمدتاً این حالت را به صورت اسهال تجربه می‌کنند.یک پروبیوتیک که به نام باسیلوس شناخته می‌شود باعث بهبود چندین نشانه سندروم روده تحریک پذیر از جمله اسهال و تغییر در رنگ مدفوع می‌شود. با این وجود مطالعات انجام شده بسیار کوچک می‌باشند و نیاز به تحقیقات بیشتر است. (24)

مخمر پروبیوتیک ساکارومیسس مشخص شده است که به درمان اسهال ناشی از سندروم روده تحریک پذیر کمک می‌کند. با وجودی که یک مطالعه نشان دادکه باعث کاهش التهاب و بهبود در مدفوع می‌شود در مطالعه دیگر چنین بهبودی مشاهده نشد.

یک پروبیوتیک که به نام VSL#3  شناخته می‌شود بر افرادی که از سندروم روده تحریک پذیر رنج می‌بردند آزمایش شود نشان داد که باعث آرام تر شدن حرکت مدفوع و کاهش گاز می‌شود. (25, 26)

یک پروبیوتیک دیگر به نام دولاک ۷ بر روی ۵۰ بیمار در ۸ هفته آزمایش شد. بعد از آزمایش تغییرات قابل ملاحظه ای در مدفوع این افراد در مقایسه با گروهی که پلاستی با مصرف کرده بودند ایجاد شده بود.

به نظر می‌رسد که مصرف پروبیوتیک برای درمان اسهال ناشی از سندروم روده تحریک پذیر بسیار موثر نمی‌باشد و تنها در چندین مطالعه کوچک این بهبود مشاهده شد.

خلاصه: درحالی که استفاده از پروبیوتیک برای درمان عفونت های اسهالی مستند می‌باشد اما شواهد بسیار کمتری برای استفاده از پروبیوتیک برای درمان اسهال ناشی از سندروم روده تحریک پذیر در دسترس قرار دارد. پروبیوتیک های کواگولانس و بولاردی ممکن است اثرات مثبتی داشته باشند اما باز به تحقیقات بیشتری نیاز است.

یبوست

رایج ترین فرم سندروم روده تحریک پذیر یبوست می‌باشد که تقریباً نیمی از افراد درگیر با این بیماری را تحت تاثیر قرار می‌دهد. (32)

در یک مطالعه انجام شده به شرکت کنندگان به یک گروه پروبیوتیک‌های اسید و فیلوس و روتری داده شود و گروه دیگر پروبیوتیک پلانتاروم، رامنوسوس و لاکتیک دریافت کرد. معالجه با استفاده از این پروبیوتیک ‌ها باعث حرکت بیشتر مدفوع شده بود. (11, 33)

در یک مطالعه انجام شده بر روی بچه‌هایی که از سندروم روده تحریک پذیر رنج می‌بردند استفاده از پروبیوتیک لاکتیک و اینولین باعث کاهش یبوست، نفخ و احساس سیری شد. با این وجود لازم به ذکر است که استفاده از پروبیوتیک اینولین در افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر ممکن است باعث بدتر شدن نشانه‌ها شود. (34)

خلاصه: یبوست یکی از رایج ترین فرمهای بیماری سندروم روده تحریک پذیر می‌باشد. مشخص شده است که پروبیوتیک لاکتیک و سرویسیا و برخی دیگر از پروبیوتیک ها اثرات مثبتی در پی دارد. اما با این وجود نیاز به تحقیقات بیشتری می‌باشد.

اگر شما سندروم روده تحریک پذیر دارید آیا باید از پروبیوتیک ها استفاده کنید؟

با وجود برخی تحقیقات امید بخش، توصیه به استفاده از پروبیوتیک ها برای درمان سندروم روده تحریک پذیر بسیار زود می‌باشد. با وجودی که پروبیوتیک ها ایمن و ارزان هستند پتانسیل درمانی سندروم روده تحریک پذیر را در خود دارند.

اگر شما علاقه دارید که پروبیوتیک ها را امتحان کنیم به نکات زیر توجه داشته باشید:

انتخاب پروبیوتیک بر پایه شواهد: پروبیوتیکی را انتخاب کنید که تحقیقات آن را تایید می‌کنند.

انتخاب پروبیوتیک بر طبق نشانه‌های شما: پروبیوتیکی را انتخاب کنید که برای نشانه‌های شما مناسب باشد.

مصرف مقدار مناسب: مقداری از پروبیوتیک را مصرف کنیم که توسط تولید کننده توصیه شده است.

استفاده تنها از یک نوع پروبیوتیک: تنها یک نوع از پروبیوتیک را به مدت چهار هفته استفاده کنید و سپس وضعیت خود را بررسی کنید.

در خاطر داشته باشید که برخی از مکمل های پروبیوتیک حاوی عناصری هستند که ممکن است نشانه های شما را بدتر کنند. از جمله این موارد می‌توان به دو، اینولین، لاکتوز، سوربیتول و زیتون اشاره کرد. اگر نشانه‌های شما به وسیله هر یک از این مواد تحریک شود باید به دنبال پرو بیوتیک بگردید که حاوی این مواد نباشد.

ارائه شده توسط تیم دوپامین
منبع: healthline