چاقی یکی از بزرگترین مشکلات سلامتی در جهان میباشد. چاقی با چندین وضعیت مرتبط که به عنوان سندروم متابولیسم شناخته میشود مشترک است. از جمله این موارد میتوان به فشارخون بالا، قند خون بالا و خصوصیات ضعیف لیپید خون اشاره کرد.
افراد با نشانههای متابولیسم نسبت به افراد با وزن نرمال در خطر بالاتر ابتلا به بیماریهای قلبی و دیابت نوع ۲ هستند. در طی چند دهه گذشته اغلب تحقیقات بر روی دلایل چاقی و چگونگی پیشگیری یا درمان آن تمرکز کردهاند.
چاقی و قدرت اراده
به نظر میرسد که افراد بسیار زیادی فکر میکنند افزایش وزن چاقی به دلیل ضعف اراده اتفاق میافتند. این مورد به طور کامل صحیح نیست. اگر چه بخش بزرگی از افزایش وزن به خاطر سبک زندگی و رفتارهای غذا خوردن میباشد اما برخی افراد در کنترل عادت های غذایی خود دچار نقاط ضعفی هستند. نکته این است که پرخوری به وسیله چندین فاکتور بیولوژیکی مانند ژنتیک و هورمون ها اتفاق میافتد. افراد مشخصی به سادگی مستعد اضافه وزن پیدا کردن هستند. (1)
البته افراد میتوانند بر نقاط ضعف ژنتیک خود به وسیله تغییر سبک زندگی و رفتارها غلبه کنند. تغییرات در سبک زندگی نیازمند قدرت اراده، پشتکار و فداکاری میباشد. این ادعا که رفتار صرفاً عملکرد قدرت انگیز میباشد بسیار ساده لوحانه است.
در اینجا ۱۰ فاکتور که منجر به افزایش وزن، چاقی و بیماریهای میشود را آوردهایم که بسیاری از آنها به انگیزه ارتباطی ندارند.
۱. ژنتیک
چاقی دارای مولفههای قوی ژنتیکی میباشد. کودکان والدین چاق به احتمال بیشتری نسبت به کودکان والدین دارای وزن نرمال به چاقی مبتلا شوند. اما این بدان معنی نیست که چاقی کاملا از پیش تعیین شده است. چیزی که شما میخورید اثر عمده ای بر تشریح ژن ها میگذارد.
هنگامی که جوامع صنعتی نشده شروع به استفاده از رژیم های غربی میکنند به سرعت به چاقی مبتلا میشوند. ژنتیک این افراد تغییر نکرده است اما محیط و سیگنالهایی که به ژن ها ارسال میشود دچار تغییر شده است. به سادگی مولفههای ژنتیکی استعداد شما برای افزایش وزن را تحت تأثیر قرار میدهد. مطالعات انجام شده بر روی دوقلوهای یکسان این مورد را به خوبی نشان داده است. (2)
خلاصه: به نظر میرسد که برخی افراد از نظر ژنتیکی مستعد افزایش وزن و چاقی هستند.
۲. غذاهای کم ارزش مهندسی شده
غذاهای به شدت فرآوری شده اغلب چیزی فراتر از ترکیبات تصفیه شده میباشند و حاوی افزودنیها نیز هستند. این محصولات برای داشتن قیمت پایین، ماندگاری بالا در قفسهها و داشتن طعمی طراحی شدهاند که مقاومت در برابر آنها بسیار سخت باشد.
کارخانهجات تولید مواد خوراکی فرآوری شده با آماده کردن غذاها به همراه لذیذترین طعم ممکن در تلاش برای افزایش فروش خود هستند. اما همچنین این تولید کنندگان باعث بالا رفتن پرخوری نیز میشوند. اغلب غذاهای فرآوری شده ی امروزه به هیچ عنوان شبیه غذاهای کامل نیستند. این غذاها محصولاتی کاملاً مهندسی شده برای جذب افراد هستند.
خلاصه: فروشگاهها به وسیله مواد غذایی پر شدهاند که مقاومت در برابر آنها بسیار سخت است. همچنین این محصولات منجر به پرخوری میشوند.
۳. اعتیاد به غذا
بسیاری از غذاهای شیرین شده با شکر و چربیهای بیارزش باعث تحریک مرکز پاداش در مغز میشوند. (3, 4) در حقیقت این غذاها با مواد اعتیاد آوری مانند، الکل، نیکوتین، کوکائین و ماری جوانا مورد مقایسه قرار میگیرند. غذاهای کم ارزش میتوانند باعث ایجاد اعتیاد در افراد مستعد شوند. این افراد کنترل خود را در برابر رفتارهای خوردن از دست داده و مشابه افرادی هستند که در کشمکش با اعتیاد به الکل بوده و کنترل خود را در برابر رفتارهای نوشیدن از دست میدهند.
اعتیاد یک موضوع پیچیده میباشد که غلبه بر آن بسیار مشکل است. هنگامی که شما به چیزی اعتیاد پیدا میکنید آزادی قدرت انتخاب خود را از میدهید.
خلاصه: برخی افراد تجربه اعتیاد به غذا یا میل شدید به آن را دارند. به خصوص که این اعتیاد به موادغذایی شیرین شده و با چربیهای کم ارزش بیشتر می باشد که بخش پاداش در مغز را تحریک میکند.
۴. بازاریابی تحمیلی
تولید کنندگان غذاهای کم ارزش بازاریابان تحمیلی میباشند.گه گاهی تکنیکهای این تولید کنندگان غیر اخلاقی بوده و برخی اوقات آنها در تلاش هستند تا محصولات بسیار نا سالم را به عنوان غذاهای سالم بازاریابی کنند.
همچنین این شرکت ها ادعاهای گمراه کنندهای دارند. بدتر از همه اینکه بازار هدف آنها به سمت کودکان نشانه رفته است. در دنیای امروزه بچه ها نیز به چاقی، دیابت و اعتیاد به غذاهای کم ارزش مبتلا شده اند اما باید قبل از اینکه دیر شود تصمیمی در این باره گرفت.
خلاصه: تولیدکنندگان غذا هزینههای بسیار زیادی برای بازاریابی محصولات کم ارزش انجام میدهند و گاهی اوقات هدف بازار آنها بچهها میباشد که دانش و تجربه لازم برای فهم فریب نخوردن را ندارند.
۵. انسولین
انسولین هورمونی بسیار مهمی میباشد که وظیفه تنظیم ذخیره انرژی را بر عهده دارد. یکی از وظایف انسولین ارسال سیگنال به سلولهای چربی برای ذخیره چربی و حفظ ذخایر میباشد. رژیمهای غربی باعث بالا رفتن مقاومت انسولین در بسیاری از افراد دارای اضافه وزن و چاق شده است. این باعث بالا رفتن سطح انسولین در تمام بدن شده و نتیجه آن ذخیره شدن انرژی در سلولهای چربی به جای در دسترس بودن برای استفاده میشود. (5)
در حالی که نقش انسولین در چاقی بحث برانگیز میباشد اما چندین مطالعه نشان میدهد که سطح انسولین بالا در توسعه پیدا کردن چاقی نقش ایفا میکند. (6)
یکی از بهترین راهها برای پایین آوردن انسولین حذف کربوهیدراتهای ساده یا تصفیه شده و در عین حال افزایش مصرف فیبر میباشند. (7) انجام این کار معمولاً به طور خودکار منجر به کاهش کالری دریافتی و کاهش وزن بدون کالری شماری و کنترل حجم غذای دریافتی میشود. (8, 9)
خلاصه: سطح انسولین بالا و مقاومت به انسولین با پیشرفت چاقی در ارتباط است. برای پایین آوردن سطح انسولین مصرف کربوهیدرات تصفیه شده به حداقل رسانده و فیبر بیشتری دریافت کنید.
۶. برخی داروها
افزایش وزن یکی از عوارض بسیاری از داروهای پزشکی میباشد. (10) به عنوان مثال داروهای ضد افسردگی با افزایش وزن در طول زمان میشوند. (11) از دیگر موارد میتوان داروهای دیابت و داروهای روان پریشی را مثال زد. (12, 13)
این داروها باعث پایین آمدن اراده شما نمیشوند. این داروها عملکرد بدن و مغز شما را دستکاری کرده، مقدار متابولیسم را کاهش داده و افزایش اشتها در پی دارند. (14, 15)
خلاصه: برخی داروهای پزشکی به وسیله کاهش تعداد کالری سوزانده شده یا افزایش اشتها باعث بالارفتن وزن میشوند.
۷. مقاومت لپتین
لپتین هورمون دیگر میباشد که نقش مهمی در چاقی ایفا میکند. لپتین به وسیله سلول های چربی تولید شده و سطح این ماده در خون با بالا رفتن توده چربی افزایش پیدا میکند. به همین دلیل سطح لپتین در افراد چاق بسیار بالا میباشد.
در افراد سالم سطح بالای لپتین باعث کاهش اشتها میشود. هنگامی که این عمل درست اتفاق بیفتد به مغز شما می گوید که چگونه چربیها را ذخیره کند. مشکل اینجاست که لپتین به درستی در بسیاری از افراد چاق عمل نمیکند زیرا که بنا به برخی دلایل نمیتواند از موانع مغزی عبور کند. (16)
این وضعیت مقاومت لپتین نامیده میشود و بر این باورند که یکی از فاکتورهای ایجاد کننده چاقی است.
خلاصه: لپتین یک هورمون کاهش دهنده اشتها میباشد که در بسیاری از افراد چاق به درستی عمل نمیکند.
۸. در دسترس بودن غذا
یکی از فاکتورهای دیگری که به طور فوق العادهای بر روی میان تنه افراد اثر میگذارد در دسترس بودن غذا میباشد که به طور عظیمی در چندین قرن گذشته افزایش پیدا کرده است. امروزه مواد خوراکی به خصوص غذاهای کم ارزش در همه جا وجود دارند. فروشگاهها غذاهای وسوسه کنندهای را نمایش میدهند که احتمالاً توجه شما را جلب میکند.
به خصوص در آمریکا مشکل دیگر این است که غذاهای کم ارزش اغلب نسبت به غذاهای سالم و کامل ارزان تر میباشد.
خلاصه: در برخی مناطق پیدا کردن غذاهای تازه و کامل کار بسیار سختی بوده و یا این مواد خوراکی گران میباشند و برای افراد چیزی جز انتخاب غذاهای ناسالم کم ارزش را نمیگذارد.
۹. شکر
شکر اضافی به تنهایی یکی از بدترین جنبههای رژیمهای مدرن میباشد. به این خاطر که مصرف اضافی شکر هورمونها و بیوشیمی بدن شما را تغییر میدهد. شکر مصرفی نیمی از گلوکز و نیمی از فروکتوز میباشد. افراد گلوکز را از طریق غذاهای بسیاری مانند نشاستهها به دست میآورند اما اکثریت فروکتوز از طریق شکر اضافی به دست میآید.
دریافت فروکتوز اضافی باعث افزایش مقاومت انسولین و بالا رفتن سطح این هورمون میشود. فروکتوز همانند گلوکز باعث احساس سیری نمیشود. (17, 18, 19)
بنا به دلایل گفته شده شکر باعث افزایش انرژی ذخیره میشود و در نهایت منجر به چاقی میگردد.
خلاصه: دانشمندان بر این باورند که دریافت شکر اضافی یکی از دلایل اصلی ایجاد چاقی میباشد.
۱۰. آگاهی غلط
به افراد در سراسر دنیا اطلاعات غلطی درباره سلامتی و تغذیه داده میشود. دلایل بسیار زیادی برای این گفته وجود دارد اما بستگی دارد که افراد اطلاعات خود را از کجا به دست میآورند. به عنوان مثال وبسایتهای بسیار زیادی اطلاعات غیر دقیق و حتی نادرست درباره تغذیه سلامتی پخش میکنند.
همچنین برخی اخبار بیرون آمده از نتایج به دست آمده ی مطالعات دانشمندان بسیار سهل گرفته شده یا به اشتباه تفسیر میشوند. برخی دیگر از اطلاعات نیز منسوخ شده یا بر پایه فرضیه هایی میباشد که هیچگاه به طور کامل اثبات نشدهاند.
همچنین کارخانجات تولید غذا نیز در این باره نقش ایفا میکنند. برخی محصولات مانند مکملهای کاهش وزن بی اثر هستند. استراتژیهای کاهش وزن بر پایه اطلاعات غلط جلوی پیشرفت شما را میگیرد. بنابراین بسیار مهم است که منبع خود را به درستی انتخاب کنید.
خلاصه: اطلاعات غلط میتوانند منجر به افزایش وزن در برخی افراد شوند. این اطلاعات باعث میشود که کاهش وزن کاری بسیار دشوار بگردد.
نتیجه گیری
اگر شما درباره چربیهای میان تنه خود نگران هستید نباید از این مقاله به عنوان یک بهانه برای تسلیم شدن استفاده کنید. در حالی که شما کنترل کاملی بر روی طرز کار بدنتان دارید اما میتوانید یاد بگیرید که چگونه عادتهای غذا خوردن خود را کنترل کرده و سبک زندگی خود را تغییر دهید.
مگر اینکه شما از برخی داروهای پزشکی استفاده میکنید و این داروها کنترل وزن شما را در اختیار گرفتند. اغلب تغییر سبک زندگی کار سختی میباشد اما افراد بسیاری با وجودی که موانعی در برابر آنها قرار گرفته است توانستهاند به موفقیت برسند.
هدف این مقاله باز کردن ذهن افراد در برابر حقایقی میباشد که در همه گیر شدن چاقی ایفای نقش میکنند.
2 پاسخ
عالی بود
خیلی عالی بود و تکرار نکات مهم که در اغلب مقالاتتون دیده میشه نشان از اهمیت موضوع داره.ممنون از تیم خوب دوپامین.