ما در دنیایی مملو از مواد سمی زندگی می‌کنیم، و این مسئله سطح آندروژن در بدن اکثر ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
این مواد در هوایی که تنفس می‌کنیم، آبی که می‌نوشیم و غذایی که می‌خوریم وجود دارند. محصولاتی که مصرف می‌کنیم هم حاوی این مواد هستند و ما می‌توانیم تا قدری بر روی آنها کنترل داشته باشیم. چیزی که خیلی از مردم نمی‌دانند این است که بسیاری از محصولاتی که موارد استفاده زیادی دارند و در هر خانه‌ای می‌توان آنها را پیدا کرد، می‌وانند میزان این مواد سمی را هر چه بیشتر کنند و در نتیجه موجب کاهش بیشتر سطح آندروژن شوند.
همانطور که در ادامه متوجه خواهید شد مکانیزمِ عملِ این محصولات صورت های مختلفی دارد. بعضی از آنها به شکل شبهِ هورمون عمل می‌کنند، یعنی، بدن آنها را استروژن « تشخیص می‌دهد». اما راه‌های دیگری هم برای اخته شدنِ شیمیایی جامعه مدرن توسّط این مواد وجود دارد.
سقوط بزرگ
اکثر مربیان تربیت بدنی می‌دانند که این روزها اضافه کردن توده عضلانی سخت‌تر از دهه ۷۰ یا ۸۰ است. بخشی از این موضوع به علت پایین آمدن سطح تستسترون نسبت به آن دوره است. عوامل دیگری هم وجود دارد، اما این یک عامل عمده است. در یک تحقیق در مجله «اندوکرینولوژی و متابولیسم بالینی»، دکتر «توماس جی. تراویسون»، از انستیتوی تحقیقات نیوانگلند (NERI) در واترتاون، ایالت ماساچوست و نویسنده اصلی این تحقیق می‌گوید: « به نظر می‌رسد سطح تستوسترونِ سرم مردانه در نسل های مختلف متفاوت است، حتی با در نظر گرفتن سن افراد.»
«در سال ۱۹۸۸، مردهایی که ۵۰ ساله بودند غلظتِ تستسترونِ سرمِ بالاتری نسبت به مرد های ۵۰ ساله همانند خود در سال 1996 داشتند. این نشان دهنده این است که فاکتورهایی به غیر از سن می‌توانند در طول زمان موجب کاهشِ تستسترون شوند.» توجّه داشته باشید که این یک فاصله زمانی ۸ ساله است.
بنابراین، به تعبیر دیگر، مردهای امروزی نسبت به پدران و پدربزرگ هایشان کمتر مرد هستند. و این کم شدنِ تستوسترون همینجا تمام نخواهد شد، چون متولیان امر سلامت مدام استانداردهای میزانِ تستوسترونِ پایین را کاهش می‌دهند و در نتیجه مسئله چندان جدی گرفته نمی‌شود.
چه مقداری را باید پایین دانست؟
دو دهه قبل، محدوده تستسترونِ نرمال بین ۵۰۰ تا ng/dL ۱۵۰۰(نانوگرم در دسی لیتر) بود. این یعنی مقداری کمتر از ng/dL۵۰۰ شما را واجد شرایط درمان حمایتی هورمونی می‌کرد. این روزها، مقداری که تستوسترونِ پایین در نظر گرفته می‌شود فقط ng/dL ۳۰۰ است. یعنی یک تفاوت ۵ برابری. که اصلا خوب نیست.
تا جایی که امکان داشته باشد ما به تستسترون‌مان نیاز داریم. طرف صحبتم هم مردها و هم زن‌ها هستند. استروژن اضافه تأثیرات قدرتمندی بر روی سلامت شما دارد و منظورم فقط توان جنسی نیست، امّا بحثِ بیشتر درباره این موضوع نیاز به مقاله دیگری دارد.
همین حالا بیایید تمرکزمان را بر روی این بگذاریم که چه محصولاتی را می‌توانید از محیط اطراف‌تان حذف کنید تا با مشکل تستسترونِ پایین که خیلی از ما به آن دچار هستیم مقابله کنید و سطح آندروژن بدن‌تان را در اندازه سالمی نگه دارید.
۱۰ ماده از بین برنده آندروژن موجود در خانه شما
چه شبه استروژن‌ها و چه ترکیب‌هایی که مانع از ساختِ تستسترون می‌شوند و چه آنهایی که فعّالیت بیضه‌ها را پایین می‌آورند، همگی یک نقطه مشترک دارند: آنها بر روی نسبت تستسترون/استروژن تأثیر منفی می‌گذارند. بیایید این مکانیسم‌ها و عامل‌های اصلیِ آنها را بررسی کنیم.
دسته ای از ترکیب‌ها هستند که به آن ها «گزنواستروژن» گفته می‌شود. یعنی موادی بیگانه (Xeno) که عمل استروژن‌ها در بدن را شبیه سازی می‌کنند. یک سیستمِ قفل و کلید را در نظر بگیرید. هورمون‌ها کلید‌ها و سایت‌های گیرنده روی غشاء سلول قفل‌های آنها هستند. برای ایجاد یک تأثیر، یک کلید باید به یک قفل بخورد. چون گزنواستروژن‌ها دارای میل ترکیبی با گیرنده‌های سلولی هستند، عملکرد استروژن های واقعی را شبیه سازی می‌کنند. به این ترتیب با این گیرنده‌ها پیوند ایجاد کرده و فعّال شان می‌کنند، و اثری مشابه با یک استروژنِ واقعی می‌گذارند. البته این شکل ساده شده این فرآیند است، اما با این وجود تصویر دقیقی از کاری که این مواد در بدن ما انجام می‌دهند را به ما نشان می‌دهد.
گزنواستروژن‌های خانه شما چه چیزهایی هستند؟
بیسفنول اِی
که به نام BPA هم شناخته می شود، احتمالاً شناخته شده‌ترین ماده از دسته‌ای از مواد شیمیایی است که به خاطر اثر سخت کنندگی‌اش بر روی پلاستیک، در تولید پلاستیک های پلی کربنات مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده درون رزین اپوکسی هم وجود دارد. بیسفنول اِی نه تنها موجب پایین آمدن تستسترون است، بلکه با اختلال نعوظ و سرطان‌های پروستات و سینه هم ارتباط دارد. بعضی از جاهایی که می توانید بیسفنول اِی را پیدا کنید:
- بطری‌های پلاستیکی قابل استفاده مجدد
- ظرف‌های نوشیدنی کودکان
- اشیاء ساخته شده از پلاستیک شفاف سخت
- لایه داخلی قوطی‌های کنسرو غذا
پارابن‌ها
دسته بزرگ دیگری از مواد شیمیایی هستند، اما معمول‌ترین شکل‌هایی که با آنها برخورد دارید متیل- ، بوتیل- ، پروپیل- یا هپتیل- هستند. همگی میل ترکیبیِ کمی با گیرنده‌های استروژن دارند. این مواد بیشتر در لوسیون‌های ضد آفتاب وجود دارند، که چون برای یک ناحیه بزرگ بدن مقادیر زیادی از لوسیون استفاده می‌شود امکان دارد که موجب آسیب شوند. بنابراین اگر در فضای باز و زیر آفتاب هستید، به تدریج در معرض آفتاب قرار بگیرید یا از لوسیون‌های بدون پارابن استفاده کنید.
این مواد در انواعِ زیادی از محصولات آرایشی بهداشتی وجود دارند، به عنوان مثال:
- وسایل آرایشی
- شامپوها
- خمیردندان
- ژل‌های اصلاح
فِتالات‌ها
رایحه مرگ! بسیاری از خوشبو کننده‌های هوا، شمع‌های عطری، همینطور محصولات دیگری که محتویات «خوشبو» دارند در واقع از فتالات‌ها ساخته شده‌اند. ترکیبی که برای قابل انعطاف تر کردن پلاستیک هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. می‌توانید آنها را در بسیاری از مواد آرایشی و محصولات بهداشتی هم پیدا کنید.
حتماً از این نوع مواد دوری کنید:
- شمع‌های معطر با پایه روغن های غیر ارگانیک/غیر گیاهی
- اسپری بدن
- اکثر عطرهای تجاری
- خوشبو کننده‌های هوا
- اسپری‌های معطر دستشویی
- محصولات بهداشتیِ معطر
- فتالات‌ها در بسیاری از محصولات فست فودی هم وجود دارند
بعضی از گزنواستروژن‌ها منشأ گیاهی دارند، بنابراین به آن ها فیتواستروژن گفته می شود. دو نوع اصلی از فیتواستروژن‌ها که احتمالاً با آنها مواجه شده‌اید:
سویا
سویا منبع غذاییِ اصلی برای فراهم کردن مقادیر زیادی فیتواستروژن است. بسیاری از وگان ها و گیاهخواران سعی می‌کنند کمبود پروتئین حیوانی را با خوردن سویای بیشتر جبران کنند، که منجر به آسیب‌های زیادی به سلامتی آنها می‌شود. مصرف منظم سویا، حتی مقادیر زیادی از منابع تخمیر شده، می‌تواند اثرات مخربی بر روی سطح تستوسترون بدن بگذارد.
سویا معمولاً در این مواد خوراکی وجود دارد:
- جایگزین‌های گوشت
- پودرهای پروتئین سویا
- خوراک ژاپنی میسو
- پنیر سویا
- مایونز سویا
- شیر سویا
- سس سویا
- سس ژاپنی تاماری
- خوراک اندونزیایی تِمپه
- پروتئین بافت دار سویا (TSP) یا پروتئین بافت دارِ گیاهی (TVP)
- توفو
آبجو
آبجو در واقع یک منبع غنی از فیتواستروژن هاست، و حتی فقط خوردن آبجو در آخر هفته‌ها هم می‌تواند موجب کاهش تستسترون شود. بنابراین مصرف مرتب یا خوردن مقادیر زیادی آبجو علاوه بر سایر خطراتی که مصرف الکل برای شما دارد، بر روی سطح آندروژن بدن هم اثرات منفی می گذارد.
دستۀ دیگری از عوامل وجود دارند که می توانند با محروم کردن بدن از منابع کلسترول موجب اشکال در سطح اندروژن شوند. همه هورمون‌های استروئیدی، که آندروژن فقط یک زیرشاخه کوچک آن است، بخش استرولِ کلسترول هستند. نگرانی‌های بی جایی که ناشی از ترس زیاد از کلسترول در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ بود، حالا دیگر جایگاهی ندارند، اما موجب به وجود آمدن معیارهایی در ارتباط با لزوم پایین آوردن کلسترول شده‌اند، که تا حدودی مشکلاتی که در زمینه آندروژن با آنها مواجهیم حاصل آن هاست.
از بین این موارد، به خصوص ۲ مورد برجسته‌اند:
استاتین‌ها
با وجود اینکه اثرات مفید استاتین‌ها مورد تردید قرار دارد، اثرات مخرب شان روی سلامت به خوبی شناخته شده است، که یک بازنگری در مورد آنها را می‌طلبد. واقعیتی که کمتر به آن اشاره شده است این است که یکی از مشکلات معمول حاصل از مصرف استاتین اختلال نعوظ است.
غذاها و رژیم‌های کم کلسترول
اگر خیلی کم غذاهای حاوی کلسترول می خورید، شما هم از نظر آندروژن ها دچار افت خواهید شد. جالب اینجاست که غذا فقط مسئول ۲۰ تا ۲۵ درصد از کلسترول کل بدن است، و بقیه آن داخلِ بدن ساخته می‌شود.
آخرین دسته از بین برنده های تستسترون، موادی هستند که یا مستقیما درون بیضه‌ها و یا با تغییر محور HPA، بر روی تولید تستوسترون تاثیر می‌گذارند، که دسته متنوعی از مواد هستند که در جاهایی تعجب آوری می توان آنها را پیدا کرد.
تری کلوزان
تری کلوزان عامل ضد باکتری اصلی در صابون های آنتی باکتریال است. این ماده و پسرعمویش تری کلوکاربان، با تغییر دادن فعّالیت بیضه‌ها، بر روی تستسترون اثر گذاشته و آن را پایین می‌آورند. بهتر است بدانید که این مواد در کشتن باکتری‌ها بسیار ناکارآمد هستند و حتی تا اندازه ای مقصر به وجود آمدن انواع جدیدی از باکتری های مقاوم‌تر هم هستند. از جمله محصولاتی که تری کلوزان در آنها وجود دارد:
- خمیر دندان‌ها
- صابون‌های آنتی باکتریال
- مواد شوینده آنتی باکتریال
- اسباب بازی های کودکان
بِنزوفِنون‌ها
دسته بزرگِ دیگر از ترکیباتی که بر روی تولید تستوسترون تأثیر می گذارند بنزوفنون‌ها هستند. به احتمال زیاد با انواع BP1، BP2 و BP3 از بنزوفنون‌ها برخورد داشته‌اید، که در بسیاری از محصولات بهداشتی و اکثر ضد آفتاب‌ها به عنوان پایدار کننده عمل می‌کنند. از جمله مواد دیگری که بنزوفنون‌ها در آنها موجود‌ند:
- جوهرها (به طور خاص جوهرهایی که در چاپ رسیدهای صندوق های فروشگاهی استفاده می‌شوند)
- ظروف پلاستیکی یا شیشه ای شفاف که اشعه فرابنفش را فیلتر می‌کنند
داروهای متداول
بسیاری از داروهای پر مصرف، چه به صورت فوری و چه در طول زمان، بر روی سطح تستسترون بدن تأثیر می‌گذارند. این داروها محدود به موارد زیر نیست:
- استاتین‌ها
- بتا بلاکرها
- داروهای ضدافسردگی SSRI
- مسکن‌ها
یک نکته دیگر
این یک لیستِ کوتاه برای از بین برنده های تستسترون (یا بالا برنده های استروژن) که در خانه شما پیدا می‌شوند بود. اما مراقب باشید، این مواد در محیط اطراف شما، در هر جایی وجود دارند. به عنوان مثال اکثر علف کش‌ها، آفت کش‌ها و حشره کش‌ها بخشی از خانواده گزنواستروژن ها هستند که می‌توانند در بدن شما انباشته شوند. بعضی از آنها شبه استروژن هستند و بعضی دیگر مانع فعّالیت آنزیمی لازم برای تولید هورمون های آندروژن می شوند و بعضی دیگر از آنها سایت‌های گیرنده روی سلول را مسدود می کنند.
راه حل
به قول معروف، جلوی ضرر را از هر کجا بگیرید منفعت است. پس سراغ آشپزخانه، کشوی داروها، محصولات شستشو و نظافت خانه و لوازم آرایشی و بهداشتی‌تان بروید و در مورد آنها در اینترنت جستجو کنید، تا میزان سمی بودن محصولات مورد استفاده‌تان را بدانید، و در صورت لزوم از آنها دوری کنید. انجام این کار، نه تنها بر روی تستسترون تاثیر مثبت دارد، بلکه در کل سلامتی هم تأثیر گذار خواهد بود.
منبع: strengthsensei
دیدگاهتان را بنویسید